Bular buddaviylikning yarim yalangoch, bo’yniga marjon va kuliga bilakuzuk takilgan kuyi tik holatda rupara turgan usmir kiyofasidagi ihlos-mandlari shakllaridir.
Buddaviy mavzu bilan bir katorda boshqa tip¬dagi terrakotalar h.am uchraydi. Masalan, o’ziga hos kushonlar kiyimidagi erkak kishining shakli. Bu, aftidan, Kushon hukmdori - mumin buddaviy obrazi bo’lsa kerak.

Termiz koroplastikasiga haykalcha tarzidagi, ko’pincha esa tahtadagi bosma haykalcha tarzidagi ayollar obrazi hosdir. Mavjud namunalarda bud¬daviy san`atdan nishon ham yuk. Bu boshqa din bilan borlik obraz ekanligi anik. Uni bu erda azaldan e`tikod kilib kelingan zardushtiylik dini ma`budasi Anahita deb tahmin kilinadi. Unga, ayniksa, ayollar orasida e`tikod kuchli edi. U tik burmali, to’qilib turuvchi tunika kiygan (tunikaning yunoncha varianty') hamda elkasiga yopkich tash-lagan ma`budadir.

Ularning kupchiligi boshi sin-dirilgan tarzda bizgacha etib kelgan. SHuningdek, yuzi sindirilgan, lekin soch turmagi - parallel' tushgan gajaklari sakdangan alohida haykal bosh-lari ham topilgan.
O’rta asrlarda tasviriy san`at motivi keskin uzgargan. Bunda Tohariston arablar tomonidan fath etilganidan hamda mahalliy aholi musulmon dinini kabul kilganidan so’ng islom bevosita rol' uynagan. Odatda, islom akidalari jonli mavju-dotlarni, eng avvalo, odamni tasvirlashni kat`i-yan man etgan edi. SHu bilan birga, fath etilgan mamlakatlarning arab halifaligi tarkibiga ki-rishi va u erlarda islomning yagona e`tirof etil¬gan asosiy din sifatida karor topishi tasviriy san`at harakterida ham muhim rol' uynadi.
Arab dunyosi bilan ham siyosiy, ham mafkuraviy ma`nodagi birlashuvda riyoziyot, ayniksa, handasa ilmining rivojlanishi, shuningdek arab yozuvi umu-miy turining kabul kilinishi ijobiy rol' uyna¬di. Handasa nazariya olamidan, ayniksa, memor-lik sohasida jonli tajribaga keng tarzda kirib keldi. Haykaltaroshlik va rassomlik bilan bog-lik tasviriy syujetlar hamda obrazlar urniga oddiy va murakkab handasaviy chizmaga bo’ysundi-rilgan naqsh kirib keldi. Handasaviy naqsh us-lublashtirilgan islimiy motivlarni, ba`zan esa uslublashtirilgan ertakona obrazlarni tuldira boshladi. Lekin ularning asosini ba`zan oddiy, ba`zan esa juda murakkab handasaviy naqsh girih tashqi l etdi.
Bu jihatdan Termizda muhim misollarni to-pish mumkin. Bu XI -XII asrlarga oid ikki obida - Hakim at-Termiziy maqbarasi hamda Termiz-shohlar saroyi. Bu erda girih bilan uslublashti¬rilgan islimiy motivlar bir-birini tuldiradi, Islimiy nakdpda ham novda va yaproklar egri chizikli handasaviy chizmaga bo’ysundirilgan. In-shoot tarihi (ismlar, sanalar) yoki Kur`on oyat-lari bilan borlik bitiklardan iborat kitoba ham muhim rol' uynaydi. Ularning bari naqshning hdn dasalapttirilgan umumiy taksimotiga bo’ysunadi.
Termizshohlar saroyida bir-biriga karab bo-rayotgan yoki orka oyoklarida turgan, boshi kushilib ketgan ikki arslonning geral'dik obrazlari, shu¬ningdek, (parchalari topilgan) kdidaydir kanotli mahluklar e`tiborni tortadi.
Va, nihoyat, epigrafik motivlarning kiritil-gani muhim. Arab yozuvi O’rta Osiyo madaniyatiga arab fathidan keyin devon ishlariga, kitobat ishi-ga tezda kirib keldi. So’ng undan darhol memo-riy bezakda foydalanila boshlandi. Hakim at-Ter¬miziy maqbarasida hamda Termizshohlar saroyida ajoyib bezatilgan kitobalarni kurish mumkin. Ularda handasaviy kufiy va bitilishi kulay nash yozuvi enma-yon uchraydi. Kitobalarda tarbiyaviy ahamiyatga ega suzlar, ba`zan esa Termiz va u er-lik shahslar bilan borlik tarihiy ma`lumotlar keltirilgan. Murullar istilosi Termizga turli sohalarda, shu jumladan san`at rivojida ham tuzatib bulmas ziyon etkazdi. Uning okibatlari zaiflashgach, Te-muriylar davridagina yangi yuksalish sezildi. Bu XV -XVII asrlar memorligi namunalarida yakkol muhrlangan. Biroq ularning bezaklarida yangilik kuzga tashlanmaydi. Hakim at-Termiziy kdbri usti-ga XV asrda kuyilgan monumental kabrtosh uslub bo’yicha yangi bo’lib, pushti rang marmardan tarosh-langan va mohirlik bilan naqsh tushirilgan. Kdbr-toshda handasaviy shakllar hamda husnihat bilan yozilgan bitik bir-biriga kushilib ketgan.
O’rta asrlarda Termizda mavjud bo’lgan amaliy san`atlar orasida sopoldan yasalgan uy-ruzgor bu-yumlarini aytib o’tish zarur. X -XI asrlarda yasal¬gan lari ayniksa dikkatga sazovor. Ular orasida sirlanmagan va sirkor bo’yumlar bor. Sirlanma-ganlari orasida turli-tuman shakldagi idish lar, sirkorlari orasida esa kuprok kosa, lagan, kuza mavjud. Sirlaimagai idishlarga ba`zan kolip yor-damida naqsh tushirilgan. O’rta Osiyoning boshqa mintakalaridagi singari, bu erda ham sirkori so-pol keng tarkdlgan. Unda kuprok ok fonda (ba`¬zan rangli fonda ham) oddiy nasch'ndan tortib, usim-lik va hatto hayvonlar bilan bog-lik vokeaband tasvirlar, masalan, kushlar, hayvonlar tasviri ishlangan. Bo’yum egasiga yahshi niyatlar yoki hatto birgina suz bitilgan idish lar ham uchraydi. YOzuv-naqshlarga kizil, jigarrang, kora, yashil rang be-rilgan. XV asrda hitoy chinnisiga taklidan yara-tilgan, ok fonga kobal'tda naqsh berilgan kera¬mika paydo buldi.
SHishasozlik takomiliga etdi. Termizda dera-za oynalari va shisha idish bilan bir kdtorda shisha turunjlarning dikkatga loyik tuplami ish-lab chikarilgan. Ular Termizshohlar saroyida olib borilgan kazish ishlari jarayonida topil¬gan, aftidan, hukmdor tahtini bezagan bo’lsa ke-rak. SHaklan yirik yassi tahtalarni shishaga kiz-dirib bosilgan burtma tasvirlar bezatib turadi.
Ular sakkiz hil tasvir bo’lib, orasida kochib borayotgan hayvonga changali bilan yopishib olgan vahshiy kush tasviri ham bor. SHuningdek, usim-lik foiida hayvon shakli, ayol obrazi, ot, ular ustida parvoz etayotgan kushlar, yirik turunj va dumalok shakllar bor. Ot ustida marrur utirgan kurollangan suvoriy obrazi tushirilgan turunj-lar ayniksa ifodali chiqqan. Turunjlardan bi-rida "Mulk" suzi bitilgan. Bu turunjlar uz davri odamlari uchun tushunarli, aftidan, kuch-kudrat, hokimiyat bilan borlik alohida ma`noga ega bo’lgan.
Antik va O’rta asrlardagi Termizning parcha-lar holatida va ozgina mikdorda etib kelgan tas-viriy va amaliy san`at asarlari bu shahar o’tgan davrlarda butun O’rta Osiyo mintakasida badiiy madaniyat markazlaridan biri bo’lganidan dalolat beradi.