XX asr boshida Termiz hayotida monarhiya tar-tiboti emirilishi, Amudaryo o’zra qurilgan sha-harni o’z tarkibiga olgan Buhoro amirligi tugati-lishi bilan yakunlangan dramatik vok,ealar yo’z ber-di. Jahonda monarhiya rejimining tobora chukur-lashib borayotgan tanazzuli hal kiluvchi tashqi siyosiy omil bo’lib, u Buhoro amirligiga k,u'shni yirik davlatlar - Rossiya impyeriyasi hamda "Turkiyada portlash hususiyatini kasb etdi. Bu musta-bid davlatlarda Evropa va Amyerika mamlakatlari ta`siri ostida jamiyatni modyernizadiyalash uchun islohotchilik harakati avj oldi. 1905 - 1907 yil-lardagi Rossiya inqilobining, osh turklarniig o’z monarhiyasiga karshi 1908 yilgi inqilobining aks-sadosi Buhoro davlatigacha etib keldi.

Bu vOksalar Buhoro amirligining Termiz sin-gari chekka joylariga ham muayyan ta`sirini o’tkaz-di. Socialistik royalar h"rta Osiyoga kirib kela boshladi, bu yerga badarra qilingan va o’z ihtiyori bilan kelgan social-demokratlar bu royalarni tar-rib eta boshladi. Termiz siyosiy jihatdan shub-hali askarlar va zobitlar kishi bilmassurgun kilinadigan joy bo’lib qoldi, ular esa bu yerda ham inqilobiy faoliyatni davom ettirishdi. Bi¬rok Termizda biron-bir yashirin inqilobiy guruh bo’lganini tasdik,lovchi hujjat yuk.

Ayni mahal-da Termiz garnizonida askarlar ommasi orasida ayrim chikishlar bo’lib turgan. Kuyida 13-Tur-kiston ukchi batal'oiining askari Kolyujniy ishi-ni sudga oshirish uchun tayyorlangan ayblov huj-jatidan parcha keltiriladi: "Kolyujniy ish tashlashlar to’g’risida gapirib bergan, impyerator ja-nobi oliylari hakida noma`qo’l fikrlarni ayt-gan, ... askarlarni ish tashlashga, nimalarnidir talab kilishga da`vat etgan..." (1). 1905 - 1907 yillardagi inqilob va fevral burjua demokratik inqilobi davrida Termizda kurolli chikish¬lar bulmagan.
Rossiya impyeriyasining ilror kishilari podsho Nikolay I Romanovning tahtdan voz kechganini kuvonch bilan karshi oldilar. Turkiston ulkasi ham chetda kolmadi. Bu yerda katta shaharlarda Ros-siyadan ibrat olib ijroiya kumitalari- muvakdat hukumat organ lari ish boshladi, ruhoniylar bi¬lan ittifok, bo’lib musulmon kumitalarini to’zgan milliy burjuaziya harakati ham jonlandi. "Tur¬kiston viloyat ijroiya kumitasi", "shuroyi islomiya", "shuroyi ulamo", "Kirgiz kumitasi" singa-ri tashqilotlar to’zildi. Bu tashqilotlar halk harakatiga boshchilik kilish hamda mintaqada an` anaviy turmush negizlarini saklab kolishga intilishdi. Bu organlarga parallel' tarzda ishchi va askar depo’tatlar kengashlari to’zildi. shu tarika Turkistonda kushhokimiyatchilik kdror topdi. Termizda ham Muvakdat hukumat organi bo’lgan ij-roiya kumitasi bilan barobar askar va ishchi depo’tatlar kengashi, tarkibiga asosan Termiz pahta tozalash fabrikasi ishchilari kirgan Termiz- Pattakesar ishchilar uyushmasi, ishchi depo’tatlar mu-sulmon kengashlari to’zildi. Termiz garnizoni as-karlari Termiz shahri aholisi orasida faol tar-ribot ishi olib borishdi.

Termiz aholisi Petrogradda hokimiyat tepasiga bol'sheviklar kelgani to’g’risida rosa bir hafta keyin telegraf habari orqali eshitdi. 14 noyabrda ishchi va askar depo’tatlar Termiz kengashi shahar-da sovet hokimiyatini o’rnatdi. H,okimiyat tepasiga bol'sheviklar kelgach, o’z kumondonlariga buysunishdan voz kechgan bo’tun pod-sho armiyasidagi kabi,Termiz garnizoni kushinla¬ri ham o’z oilasiga, turilib usgan joyiga oshikdi. 1918 yil yanvar' va fevral' oylari davomida ular armiyadan rejali bushatilishni ham ko’tmay, Termizni tark etishdi.

Termiz garnizoni tezda tugab bitdi. 1918 yidda Buhoroda bo’lib o’tgai vOksalar fukarolarning kushin ortidan shahardan ketishiga sabab bo’ldi.Qushni mamlakatlardagi inqilobiy vOksalar ta`siri ostida Buhoro amiriga nisbatan oppozi-ciyada bo’lgan jadidlar - yosh buhoroliklar hara-kati safida ajralish ro’y berdi, natijada sul kdnot vujudga kelib, milliy burjuaziyaning in-kilobiy ko’rash yo’lini tanlagan ancha radikal va-killarini o’z atrofiga tupladi,
yil 2 dekabrda Buhoro amirligi rus manzilgohlari kengashining ikkinchi viloyat kurul-toyida Rossiya hukumati va Turkiston hukumatining Buhoro ishlari buyicha kollegiyasi saylangandi. Kollegiya millatlarning o’z takdirini o’zi belgilash hukukini mensimay, amir hukumatini "inqilobiy shturm kilish" va uni yosh buhoroliklarga olib berishga intiddi. YOsh buhoroliklar
yanada keskin ish kilish va yirik tadbirlarni amalga oshirish maksadida Toshkentga o’z rahbariyatini vakil qilib junatdi hamda Buhoroda oshkora ko’zgolon uchun sharoit etilganiga, unda kamida 30 ming kishi ishtirok etishiga ulka Halk. komissarlarisovetini ishontirdi.
yil 1 martda qizil gvardiyachilar otryadlari tushgan eshelonlar Kogon shahridan Eski Buho tomon yo’l oldi. Bu hujumda Kolesov otryadi (600 ga yaqin kishi)dan tashkari 200 nafarga yaqin yosh buhoroliklar drujinalari hamda tahminan shuncha Kogon shahri ishchilari kdtnashdi. Bi¬rok, jangovar harakat ko’tilgan natijani bermadi va ohir okibatda Kolesovning avantyurasi barbod bo’ldi. Uning boshchiligida amirlik poytahti-ga qilingan yurish Buhoro bilan Turkistonning bundan keyingi o’zaro munosabati haraktyerini bel-gilab berdi. Amir SayYid Olimhon kofirlarga karshi razovot e`lon qoldi. -->>