Deraza nanjaralariga muljallangan mahsus yassi oynalar O’rta Osiyodagi boshqa shaharlarga nisbatan Termizda yertarok paydo bo’lgan. Termizning o’rta asrlar katlamlarida shisha buyumlar¬ning kunlab tonilayotgani shaharda shishadamgar-larning kunlab ustahonalari bo’lganidan dalolat beradi. Ularning ayrimlari, yuqorida ta`kidlan-ganidek, temirchilar mahallasi da bo’lgan. shuningdek shaharning boshqa kdsmlarida ham shishadam-garlik ustahonalarining izi topilgan.

Shunday ustahonalardan biri, jumladan, rabodning janu-biy qismida bo’lgan; "badavlat" shaharlikning uyi hovlisidan topilgan kun mikdordagi toshkol va hom ashyo shuni tasdiklaydi. Metallga ishlov berish o’rta asrlardagi Termizda hunarmandchilikning rivojlangan tarmok,-laridan biri bo’lgan.Bu yerda metallga ishlov berish, birinchi navbatda, chilangarlik

ishi bilan bog’liq, katta mahalla vujudga kelgani ushbu hunarning shahar iqtisodiy hayotidagi alohida rolini ko’rsatadi. Termizlik chilangarlar asosan chetdan keltirilgan krika (chuyandai mahsus usul bilan hosil qilingan yumshok temir)ni ishlatishgan. Ular temirdai dehkonchilikda foydalaniladitan turli-tuman mehnat kurollari, ot-ulov abzallari va uy-ro’zror buyumlari yasashgan. shahar kurolsozlari ancha ustun turishgan, chunki kurol yasash kat¬ta mahorat va kunikmani talab kilardi. Termiz¬lik kurolsozlarning mah,sulotiga talab katta bo’lgan, deb tahmin kdlish mumkin. Termiz muhim strategik shahar bo’lgani va bu yerda kuchli harbiy garnizon turgani shuni takozo etgan. Topilmalar-ga Karaganda, Termizlik kurolsozlar o’zun temir shamshir, hanjar, uk, va nayza naykonlari, sovo’t va kalkon yasashgan.
Jez buyumlar ishlab chiqarish g’oyat rivojdan-gan. Termizlik misgar safforlar ustahoialari-da jezdan turli ko’zalar, shamdonlar, kozonlar va pardoz-andoz buyumlari solinadigan idishlar tay yorlangan. Ular safforlarning yuksak kasbiy mahoratidan dalolat beradi. Bu ustalar yasagan buyumlar sifatiga ko’ra o’z davridagi mashhur mar-kazlarda tayyorlangan shunday buyumlardan aslo kolishmasdi. Ayrim jez buyumlarga g’oyat nazokat bilan bezak berilgan. Ular enigrafik, uslublash-tirilgan islimiy va girih naqshlar bilan beza-tilgan. Termiz dan topilgan jez kozon lar dan birida ustaning ismi "Abdulloh" yozuvi saqla-nib kolgan. shaharda, aftidan, bir qancha zargarlik ustahonalari bo’lganga uhshaydi. Bu hunarlardan tashkari shahdrda tukuvchilik, kunchilik ham rivojlangan, ularning mahsulotlari, taassufki, bu kunlargacha saklanib kolmagan, lekin ular mavjud bo’lgani hamda shahar hayotida muayyan rol o’ynaganiga shubha kilmasa ham bo’ladi.
XI-XIII asr boshlarida Termizda ichki va tashki savdo toyat yuksaldi, natijada bu yerda tovarpul munosabatlarining rivojlanish darajasi juda yukdri bo’ldi. Alohida davrlarda ichki bozor ehti-yojini kondirish uchun Termiz zarbhonasida mis tanga - fale va kumush dirham lar zarb qilingan. XI -XIII asr boshlarida Termizda shahar hayoti-niig ravnaq topishida asosiy omillardan biri tashqi savdo bo’lgandi. shaharning viloyatlararo va mintaqalararo savdo yo’llari to’tashgan joyda bo’lgani buning uchun qo’lay sharoit yaratgan.

Bu'i yozma yodgorliklar ma`lumotlari h,am tasdiklaydi. Jumladan, "HuduD al-olam"ning muallifi Termiz Ho’ttalon va CHayunisnning savdo markazi ekan-ligshsh qayd etgan. Binobarin, Ho’ttalon va CHaroniyonga chetdan keltiriladigan va, aksincha, bu yer lar dan horijga olib ketiladigan molTermiz orqali o’tgan, shuning vositasida shahar hazinasi-ga katta daromad tushgan, deb tahmin kilish mumkin. Mintaqalararo karvon savdosidan Termiz ha-zinasiga katta daromad tushgan. Bu karvonlarga hizmat ko’rsatish uchun Termizda kunlab karvonsa-roylar bunyod etilgan.

Termiz kuruklik orqali emas, daryo orqali ham savdo-sotik olib borgan. "hsha davrda u Amudaryo buyidagi eng yirik bandargoh shahar edi. Makdi-siy ma`lumotiga ko’ra, shahar bandargohida barcha tomondan so’zib keladigan kemalar tuhtagan.             -->>