|
Bu
davrda Baqtriya ijtimoiy-siyosiy hayotining barcha sohalarida tub
o’zgarishlar yo’z berdi - aholining moddiy va ma`naviy
madaniyati yangi darajaga ko’tarildi, bunga Baqtriyaning yellin
olami shaharlari hamda Hindiston bilan savdo va madaniy aloqalari
yanada jadallashtirilishi oqibatida yurishildi. shu davrda Baqtdriyada
eski shaharlar yanada rivojlandi, yangilari barpo etildi. Bu Makedoniyalik
Aleksandr tomonidan boshlangan hamda Salavkiy va Yunon-Baqtriya
podshohlari tomonidan davom ettirilgan muayyan shaharsozlik siyosatining
natijasi bo’lgandi.
 |
NGuning
uchun antik tarixiy an`anada Baqtriya "ming shahar
mamlakati" deb ta`riflanishi bejiz emas. CHunonchi,
Ntolemey uning hududida 18 shahar bor, deydi. Bu yerda kunlab
mustahkam shaharlar mavjud bo’lgani hakida bu viloyatda
m.a. 129-128 yillarda bo’lgan hitoylik sayyoh CHjan
Kyan' ham guvohlik beradi. |
Ulardan biri Tarmita-Termiz bo’lib, Yunon-Baqtriya davrida
10 gektardan ziyod maydondan ibo-rat bo’lgan kuryoshning bo’tun
hududini hamda shaharning g’arbga va janubi-g’arbga
tomon yo’nalgan ayrim uchastqalarini egallagandi.Tadqiqot
ko’rsatishicha, qadimgi shahar dastavval Yunon-Baqdriya davrida
juda jadal obod qilingan qo’rg’onning sharqiy yarmini
egallagan.Madaniy qatlamini umumiy qalinligi 2,5 metr bo’lgan
qurilish ufqi aniklangani shuni ko’rsatmoqda. Bu yerdatosh
va kvadrat hom g’ishtdai ko’tarilgan imoratlar bo’lgan.
M.a.
II asr boshlariga kelib shahar g’arb tomonga qarab
kengaya boshladi va shu asr o’rtala¬rida uning
hududi sohil bo’ylab yastanib yotgan senaliknibo’tun
lay egallab, ikki baravar kattalashdi. Bu, bir tomondan,
shaharning mudofaa vazifasini, boshqa tomondan esa, uning
strategik ahamiyatini kuchaytirish imkonini berdi. Yunon-Badqtriya
davrida Tarmita-Termizning Oks-Amudaryo kechuvining eng
muhim o’rinlaridan biri sifatidagi ahamiyati ancha
ortdi. |
 |
shahar Yunon-Baqt-riya davlatining
shimoliy sarhadlaridagi asosiy istehkomiga aylandi.
Ayni mahalda Tarmita-Termiz shimoliy Baqtriyaning yirik madaniiy
va iqtisodiy markazi bo’lgandi.Bu
davrda shaharda hunarmandchilikning turli sohalari va savdo, ayniqsa,
Kulolchilik ishlab chiqarish rivojlandi. Tarmita-Termizning sopol
buyumlari tuni kun bo’lib, tayyorlash tehnikasi yuksak darajada
edi. Bu davrdagi sopol buyumlarning ko’pchiligi Kulollar charhida
tayyorlangan och rangdagi hamda qizil-jigarrang angob bi¬lan
koplangandi. shaharda tayyorlangan idishlarning ko’pining
shakli mahalliy baqtr negiziga ega edi. Ayni mahalda bu yerda yellinlar
ta`sirida paydo bo’lgan shakldagi sopol bugomlar ham uchrab
turardi. Bu esa Baqtriya yellinlar olami bilan chambarchas aloqada
bo’lganini ko’rsatadi.
shaharda, shuningdek, tikuvchilik va toshga ishlov berish ham rivojlangandi.
Tosh va sopol urchuqlar, tosh memorlik detallarining topilishi bundan
darak beradi. shahar iqtisodiyotida dehqonchilik va bog’dorchilikning
ham ahamiyati kam bo’lmagan. Yunon-Baqtriya davrida dalalar
va bog’lar o’rta asrlar shahristoni va rabodi o’rnida
bo’lgani ehtimol. Dalalar Oks - Amudaryo suvi bilan sug’orilgan,
lekin Surhondaryo suvidan ham sug’orish uchun foydalanilgan
bo’lishi mumkin. shu vaqtning o’zida bu yerda tovarpul
munosabatlari jadal rivojlandi. Diodot, Evtidem, Demetriy, Evkratid,
Gelioklning turli kiymatga ega o’ttizga yaqin kumush va jez
tangalari shundan dalolat beradi.shaharning iqtisodiy hayotida tashqi
savdo mu¬ayyan rol o’ynagan. Tarmita-Termiz Baqtriya va
Hindiston shaharlari bilan chambarchas savdo va madaniy aloqada
bo’lgan.Ushbu hududning bari Yunon-Baqtriya podsholarining
(yagona) davlati tarkibiga kirgani ham bu munosabatlarning muvaf-faqiyatli
rivojlanishiga ko’maklashgan. -->>
|
|