Qurilish va bezak materiallari birligi devorning yuza tomoniga chorgul, archasi-mon usulda juft-juft terilgan pishiq gisht hamda belbor kilib terilgan taroshlangan g’isht imorat-larning ta`sirchanligini kuchaytirgan.
Maqbaralar chortoki katta gumbaz kundirilgan sakkiz qirrali poygumbaz urnatilgan ravokdi bar-lani kutarib turadi.
Maqbaralarning sharq tarafdagi bosh tarzi hov-liga karatib qurilgan va bir hilda bezatilgan.

Har bir tarz turri burchakli hoshiyaga olingan uchta yuza ravokli tahmon bilan bezatilgan. Ravok,-ning uymakori unsurlar bilan bezatilgan zavar-ravi to’rtdan uch qismi chikib turgan ustunga tayan-gan. Ustunlar juda o’ziga hos poyustunga urnatil¬gan, tarz qismida poyustunlar burchaklarini ke-sish hisobiga ular kobirrasi bilan kuyilgan kub-ga uhshab kolardi.
Romb kurinishidagi poyustun singari nodir usuldan, avvalgi sahifalarda kayd etilganidek, XV asr boshida Hakim at-Termiziy majmuidagi honako ichini bezashda ham foydala-nilgan, Fakat Termizda uchratilgan bu usul sha-har memorligining yana bir o’ziga hos hususiyati-dir. Ravok tahmonning yukori devorida g’isht poyi-gacha archasimon kilib terilgan. <<P>-simon hoshiya-lar esa tik chokida naqshinkor unsurlar bilan juft-juft terilgan. Tomonlari 10 metrga yakin bo’lgan shimoliy macbarapit ichi janubiy maqbaranikiga nis-batan guzalrok bezatilgan. Bu erda to’rt tomon devori ham to’rt burchakli namoyon ichidagi uchta uchli ravokli tokcha bilan bir hilda bezatilgan. Ravoklarning tepa va past tomonlari nakdpinkor romblar, halkdlar va bonsch'a unsurlar bilan be¬zatilgan, to’rtdan u ch qismi kurinib turgan ci-lindrsimon ustunga tayanib turadi.
Bagalning nimcharhigumbaz shaklidagi bushli-ri, tokchalar telasidagi ravok poyigacha bo’lgan de-vor, sakkiz qirrali poygumbaz burchaklari ustida-gi gumbaz ostiga joylashgan ravok tokchalari rish-ti archasimon usulda terilgan bo’lib, odatiy yo'ki juft-juft usulda kalangan devor fonida ajra-lib turardi.
Tomonlari 9 metrdan bo’lgan janubiy ma%-barada kalinlashgan g’arbiy devoriga epishtirib qurilgan hamda u bilan sndosh ayvon tomiga olib chikuvchi zinapoya mavjud.
-XV asrlar chegarasida ayvon peshtoqi kup rangli sirkor koshin bilan bezatilgan (hrzir bu
bezak yuk). Bu - mayolika hrshiya hamda jimjimador arab yozuvi va islimiy naqsh, sharafani
tuldiruvchi, "kuk fondagi zamonaviilashtirilgan islimiy mavzudagi" olti qirrali mayolika tahta-
chalar bilan bezatilgan «P»~simon ramkalardan iborat edi.
X asrda maqbaralarning sharqiy tarzlariga kushimcha ravishda tomonlari bhb metrli bittadan
bir hadli maqbara kurildi. Keyinchalik chuzik hovli tomonlari bo’ylab yangi imoratlar barpo
etilgani holda majmua mujassamoti g’arb-sharq yunalishida uzunlashib bordi. Qadimgi binolar guruhida jamlangan roya ularning barchasida turli variantlarda takrorlangandi, ya`ni O’rtasida ra-von ayvon bo’lgan uch qismli imorat tarz bo’ylab old tomoni bilan uzaytirib borilgan.

XVI -XVII asrlarda shimol va janub tomonlardan turli davr-larda va turli katta-kichiklikda kurib kelingan maqbaralar guruhi shulardan iborat. Sharq. to-monda hovli saqlanib qolmagan peshtoq bilan tu-gallangan.SHunday kilib, bu erda ajoyib yahlit ansambl' vujudga keldi, turli davrlarda qurilgan, mujas-samotiga kura bu turdagi (uch qismli) va bezagiga kura bir hil (g’ishtdan iborat) binolar guruhi orasida maqbaralarning kadimgi guruhi monumen-talligi va bezagi bilan ajralib turardi. Ayni mahalda ichki hovli uklarida bir-biriga r^baru peshtoqlar kurish usuliga zur berilgani kuzati-ladi.
Tadkikotchilar XVI asrga oid hona^o-macba-ra deb hisoblaydigan Kokildor ota binosi ar-hitekturasiga kura juda kizikarli va tarhiga kura raroyibdir. Fikrimizcha, bu erga dafn etilgan avliyo ismi uning hayotida muayyan vokea sodir bulmagunicha kesmaslikka kasam ichgan ayrim din-dorlarning kokilini kesish marosimi bilan bor-likligidan dalo lat beradi.
Bu - g’isht devorli, butun tarzi bilan oldinga karatib qurilgan, peshtoq-gumbazli kup hadli in-shoot. Bu erda ham, Sulton Saodat majmui bino-laridagi kabi, old tomoni uzun uch qismli roya takrorlangan. Uning tarhi mujassamoti bo’yicha mutanosib: markaziy ukda asosiy kirish joyini uz ichiga oluvchi ayvon hamda gumbazli katta zal joylashgan; ularning en tomonlarida, kuzguda aks etgandek, ikkitadan bir hilda hona bo’lib, ular O’rtasidan rahrav (yo’lak) o’tadi. SHunday kilib, peshtoqli ayvondan turri markaziy zalga, yon to-monlardagi kirish yo’lidan esa u bilan tutash yon honalarga va rahravlarga utiladi. Bino ichida kupburchaklardan iborat murakkab tur ustiga urna-tilgan, ganchdan kuyilgan bezak kubbalar, kalkon-simon baral va mukarnaslar dikkatga sazovor. -->>
 

Tarixsiz hayot - hayotsiz tarix bo'lmaydi.

Сайт создан в системе uCoz